با سلام خدمت شما بازديدكننده گرامي ، خوش آمدید
به سایت من . لطفا براي هرچه بهتر شدن مطالب اين
وب سایت ، ما را از نظرات و پيشنهادات خود آگاه سازيد
و به ما را در بهتر شدن كيفيت مطالب ياري کنید.
اجرای مراسم استغاثه برای باران تحت عنوان حابا ننه:
بعضی از سال ها که میزان بارندگی کم ومحصولات دچار کم آبی می شدند، با راهنمایی بزرگان، تعدادی کودک با درست کردن عروسکی با استفاده از یک پارو که لباس بر آن می پوشاندندو در دست یکی از نوجوانان قراردگرفت وبچه های کوچک نیز در دست خود کاسه پیاله سفالی گرفته به درب خانه ها مراجعه و همگی با استغاثه فریاد می زدند: هابا ننه نه ایستر
الاهدان یاغیش ایستر
الی قولی خمیرلی
بیر قاشق سواستر،
الله بو اوشاغلارا رحم ایله
مال داواردا سو ایستر
و صلوات های مکرر می فرستادند و از خدا درخواست باران می نمودند.صاحبان خانه ها مقداری آّ ب برروی ادمک چوبی پاشیده و از خدا بر آورده شدن حاجات بچه هار می کردومقداری تنقلات نیز به آنها هدیه می داد.بنا به شنیده ها در دوران قحطی، خشک سالی به اوج رسیده و مردم برای ادای نماز استسقا به بیرون از روستا رفته و بعد از نماز باران شدیدی باریده بود
ساختن مشعل برای شب عاشورا: تعدادی از دوستان و بچه ها را جمع می کنی ، یک دستگاه طبل کوچک و یک شیپور به آنها می دی ، در وسط میدان شروع به یاحسین گفتن می کنید ، هر از گاهی اعلام می کنی قصد تهیه مشعل برای شب عاشورا را داری ، بچه ها هر گدام مقداری لوازم خواب مندرس و لباس کهنه نیز اورده ، در وسط میدان جمع کرده اند ، مردم با شنیدن خواسته شما اقدام به آوردن مقدار زیادی لباس کهنه و وسایل خواب از کار افتاده خواهند کرد .عده ای نیز تیر جوبی سه متری به قطر 30 سانتی متری و بعضی ها هم پول نقداحسان می کنند. تیر چوبی 4 یا حداکثر 6 تا کافی است ، مقداری سیم فلزی ومقدار یک کیلو میخ بلند (15- 20) و 5 حلب 10 حلب نفت سفید با پول های احسان شده می خرید....................ادامه
دومی: ایکی گوندی دیغاسی انگه رکلی اولوب ، دارینیر بیزراد تاپا اونا وره درمان اولا.
دوروزه پسر بزرگش بیماره و بیهوش می شه ، میگرده چیزی پیدا کند و بده برای درمان
اولی : بالا بیر زره بره نوو سویننان توک بیر تپجکلی دنگیلیه ، قویسون قیبله طرفینه اولان کولیه یا دا آسون هاچیا ، بیرگون سونرا جینقرو قورشقادا ورسون ایشسون یاغجی اولار اینشاالله.
یک مقدار آب جاری برف و باران جدید توی گوزه کوچک درب دار در مسیر هواکش تنور که روبه قبله است بگذارد یا از چوب هفت شکل اویزان کند ، یکروز دیگر در فنجان لعاب دار بریزد و بخورد درست می شود انشاالله
جایگاه بزرگ درد سرهای بزرگ هم دارد،در مهریه و صحبت کلاه سرتان نگذارند، تمام شروط را در همان مجلس تمام کن، پایتان را اندازه لحافتان دراز کنید، خوشبخت باشند.
اولی : جانیم یانسون ، ایله قیزیشدوق که گونارتا اولدی هله پیش میش قویمامیشام ، ، اوشاقلارون ده دسی ایندی گلر قوالاقا گوتورر، سسین آتار باشینا .
خاک به سرم ، ازبس گرم صحبت شدیم ،ظهر شد هنوز غذا نپخته ام ، پدر بچه ها الان می آید و دادوبیدا میکند
چند روز مانده به نوروز، مادران با تهیه سبزه کندم،پختن شیر برنج یا شیر بابلغور،دلمه برگ مو و کلم،گلاب گیری،تهیه تخم رنگی با استفاده از رنگ دانه های طبیعی،آماده کردن پول خرد سکه ، آمادگی لازم را برای پذیرایی از مهمانان نوروزی پیدا می کرد.،( غذا ها در محیطی سربسته و خنک نگهداری می شد).. چند ساعتی به تحویل سال مانده مقداری پول خرد ( سکه ) به همه داده می شود تا در زمان تحویل سال ..................ادامه
اسفند ماه فرارسیده و تمام خانواده ها دغدغه خانه تکانی و خرید و پذیرایی را دارند.زنان و دختران چند روز مانده آخر سال وظیفه خانه تکانی و شستشوی کامل وسایل ریز و درشتی که قابلیت خشک شدن سریع را داشتند می شستند و تمیز می کردند.وسایل هر اتاق و انباری های ها را برای هواخوری بیرون آورده و بعد از جاروب و ............ادامه
ماه رمضان برای مردم روستا از حرمت خاصی برخوردار بود، دنبال کردن رویت ماه در شب آخر ماه شعبان و شب آخر رمضان را کاری مستحب دانسته و غروب به پشت بام منازل یا مسجد به احتمال دیدن ماه می رفتند.روز های ماه رمضان برای استفاده از کلام وعاظ و ادای نماز جماعت در مسجد حاضر می شدند و ما بقی اوقات را به کار و زندگی روزانه می پرداختند.. چون امکانات مدرن وجود نداشت ساعتی قبل از سحری و چند دقیقه مانده به اذان صبح، توسط یکی از جوانان در کوچه ها شیپور زده می شد.اذان صبح وظهر و مغرب توسط موذن بر بالای پشت بام مسجد با صدای بلند ادا می گردید.در اواخر دهه چهل با آمدن برق و بلندگو، این کار ها نیز راحتر و رساتر شد.برای شیپورنواختن خیلی از جوانان همکاری داشتندولی آقای محمد قوخماز سرآمدتر به نظر می رسید،اذان نیز توسط افرادی همچون قربانعلی کرم زاده ، حسین علی افامی، جعفر صادق دهقان ،مسعود باباپور، قاسم لطیفی، حسین غازیان اجرا می گردید.
در مراسم های نماز جماعت آقای محمد شفی شفی زاده ، آقای رستمعلی نقابی بین دو نماز ظهر و عصربه خواندن دعای ماه رمضان و میرزا محمد دلالت ضمن حضور در صف نماز و ادای تکلیف،به عنوان مکبر هم بودتا صف های بعدی مراحل نماز را متوجه شوند. شبهای قدر دعای شب قدر و زیارت وارث توسط آقایان شفی زاده ، رستمعلی نقابی ، نوجهانی ها ، جعفر صادق دهقان و حسن زنده دل ، یوسف رسول زاده قرایت می شد، شخنرانی وروضهرا صرفا روحانی محل ( قدرت وجدانی سرابی)به عهده داشت.
نیمه اول سال پنچم بود که به دبیرستان رضا خورشیدی نقل مکان شد و به دلیل تغییر سیستم تحصیلی به راهنمایی ،کلاس های راهنمایی در آنجا شروع شد مدرسه ای که آزمایشگاهی داشت و کادر آموزشی تغییر کرده بود ، تعدادی از کلاس ها به صورت مختلط بود و برای هر درسی معلمی جدا ( آقا و خانم) سر کلاش حاضر می شد، دیگر مثل دبستان مینو نبود که شاگردان فقط از هفت محله باشند بلکه شاگردان جدیدی از وایقان و نوجده هم به کلاس ها اضافه شده بود، سطح تحصیلی معلمین و رفتار های آنان فرق کرده بود،برنامه های دو هزار و پانصد ساله تشکیل می شد و بعضا والدین برای مسایلی به مدرسه دعوت می شدند،دختران و پسران مثل خواهر و برادر در کنار هم بودند هرچند که کوری خوانی هایی در کلاس بین این دو قشر وجود داشت ولی افکار منفی بین آنان واقعا در حد صفر بود و هنوز هم بعد از گذشت سالها از این کلاس ها دختران و پسران همکلاسی آن روزگار خیلی محترمانه با همدیگر سلام وعلیک دارند و احترام همدیگر را رعایت می کنند. دبیران آقا و خانم را هر کجا ببینند تکریم می کنند ،کادر تربیتی آن روزگار عبارت بودند از آقایان رستمعلی نقابی، حسین نقابی، محمد زاده ،میرزا محمد زاده،رسول زاده، میرزایی ، کبود،خانم ها جعفری ، رشدی،کلام الهی، ،مزین دیزجی و ... که اکثر دانشگاه دیده بودندیا در سطوح بالای تربیت معلمی و بیشتر دبیران از تبریز می آمدند.
یادشان گرامی و عاقبتشان به خیر . جا دارد از مدیریت و ارشادات اخلاقی مرحوم برادران نقابی در آن دوران یادی شود که روابط اخلاقی خوبی را در آن محیط مختلط برقرار کرده بودند.ماجرای درخت کاری سمت جنوب حیاط دبیرستان ، مسابقات مختلف بویژه الاغ سواری در جشن سلطنتی ،رد وبدل شدن نگاتیو پلی گپی سوالات امتحانی، جابجایی تخته پاک کن اسفنجی آجری رنگ با آجر یا تخته نگهدار چلو درب کلاس برای سر بسر گذاشتن با دبیر ، رفتن اردو با بعضی از دبیران ، گرفتن تغذیه رایگان بعضی از بچه ها با لطایف الحیل یا تهدید ،خواندن کتاب های ممنوعه سیاسی وایجاد ارتباط پنهانی با دانش آموزان مورد اعتماد ،رفتن به باغات برای درس خواندن وتماشای فیلم های باراتا و مرد شش میلیون دلاری.... هریک داستانی جداگانه است که مجال پرداختن به تک تک آنها از حوصله خارج است.نیاز به عنوان نیست که این دبیرستان نیز در ارتقاء علمی منطقه خدمات شایانی داشته است. من دبیرستان گلشن راز شبستر را نیز تجربه کرده ام ولی خاطرات این دوران با خلد آشیان حسین پررنگ که به حق جوانی فهیم ، خداجوی ،درد آشنا ، با ادب و محجوب بود شروع و خاتمه می یابد.چند مدتی نیز بادوستان بزرگوار ومتدین و تلاشگر حسن کا ظم پور و قاسم ناپیدا به اتفاق چهار نفری خاطراتی بیاد ماندنی بر خود بوجود آوردیم.
مدرسه مینو که در گذشته به صورت کمک مالی دانش آموزان و با بخاری های چوبی اداره و گرم می شد حالا تبدیل شده بود به هزینه ثبت نام اولیه و بخاری های نفتی که دارای جا نفتی های سیار بود و شیر نفت های کوچک ، تخته سیاه و کچ های سفید و زرد و آبی و پاک کن های اسفنجی و صندلی هاو نیمکتی چوبی سه نفره ، یک میله پرچم جلو دفتر مدیر ویک میز پینگ پنگ در سالن، اطاق مدیر و معلمین تقریبا جدا می شد و در کلاس ها شاگردان با هیکل های مختلف با هم بودند
معلمین و مدیرانی همانند آقایان خلیلی،رسول زاده، دنیابین، سلطان پور، صداقت دوست،شیخ بیگی،ستاری، گرگری ، دیزجی،طربخواه...از معلمین بودند.برای اولین بار اداره بهداشت آن زمان واکسیناسیون را شروع کرده بود ، جالب بود دانش آموزان هیکل درشتی که به خاطر واکسن نزدن از پنجره فرار می کردند ، گریه های کودکانه ، ترکه های ناظم و معلم برای تربیت و درس خوان نمودن بچه ها برابر روش آموزش و پرورش کشور، سیگار کشیدن معلمی سرکلاس ،بکار گرفتن شاگردان در نظافت حیاط ، پر کردن تانکر آّب . خدمتگذارانی پیر مثل مرحوم صفر علی حیدری، ثمری، حسن آقا ، هاشمی و... که بچه ها با آنها اخت بودند ، فرار از مدرسه در ساعات مختلف توسط بی انظباط ها ، رفتن خدمتگذار دنبال آنها ،نوشتن مشق شب با تعداد مشخص و مشق تعطیلی نوروز به حدی که نوروز را درک نکنی، احترام دانش آموزان به معلمین حتی بعد از اتمام کلاس درس و خارج از محیط مدرسه ، پایان سال و دعوا های آخر سال تحصیلی و کودکانه ، پاره کردن کتاب های سال تحصیلی قبلی ، نوشتن انشای فصل ها را تعریف کنید و یک داستان بنویسید ، پارو کردن برف پشت بام ، توسط دانش آموزان کلاس آخری ها ، آمدن استاندار به روستا و بستن طاق نصرت ها و نحوه احترام کردن بعض ها به سبک اروپایی همه و همه خاطره هستندو خاطره . هنوز هم این معلمین را دوست دارم و صبر و حوصله آنها را در زمان تدریس تحسین می کنم و احترام می گذارم.
قران مجید این معجزه الهی از دیر باز مورد احترام و تکریم مردم روستا بود. در گذشته های دور که صنعت چاپ سنگی رونق نگرفته بود در تعدادی از منازل قران وجود داشت وبعضا تولد ومرگ و وقایع مهمه را در حاشیه قران یادداشت می کردندولی آنچه به داد دارم احتمال نبود قران در منازل بعید به نظر می رسد.مردان وزنان روستا به شیوه های مختلفی قران فرا می گرفتند که از جمله آنها استفاده از ملا باجی ها و مکتب دار ها و خواند اصطلاحا عم جزء، بازگویی سعر هایی
حمام روستای دیزج خلیل علیا دارای تاریخ طولانی ( بیش از سی صد سال)است. حمام به صورت زیر زمینی ودارای کنبد هایی با روشنایی خاص و محل کفش کن ، رخت کن جداگانه با آّب نما یا حوض کوچک ، محل ویژه شستشوی پا و اتاق های ویژه نظافت موهای زاید، گرم خانه برای شستشوی عمومی و دوش های انفرادی بود.(خزینه را من ندیدم یا به حالت رویا بخاطر دارم) ، آتش دان دربیرون از حمام. آب مصرفی آن بوسیله لوله های سفالی مستقم و قبل از خروجی چشمه آ ب کاریزو بهداشتی تامین می شد .فاضلآب به طور زیر زمینی در فاصله مناسبی معروف به گنداب منتقل و دفن می گردد. گنبد های حمام دارای منفذ های روشنایی از سنگ مرمر شفاف بودند که بعد ها شیشه جای آنها را گرفت. بعد برق آمد.هرچند این حمام به صورت اجاره در اختیار افراد مختلف قرار می گرفت و هرکس بر اساس سلیقه خود تزیناتی بر آن می افزود و اکثر مردم از حوله و قطیفه (لنگ) و کیسه و صابون شخصی استفاده می کردند ولی چند لنگ بطور امانی در حمام وجود داشت.
داخل حمام دلاک یا کیسه کش برای آقایان و بانوان وجود داشت که هر دلاک یا کیسه کش برای خود روش های خاصی را دنبال می کردو هزینه جداگانه دریافت می نمود و فرد تازه وارد از روی ادب برروی حاضرین یک سطل آّ گرم می ریخت..چنانچه کسی وسایلی کم می اورد از حمام تامین می شد ولی بعد از ورود دستور های بهداشتی ، استفاده از این وسایل به صورت عمومی نیز قطع گردید. حمام دارای سه برنامه خاص( ساعاتی برای خانم ها و ساعاتی برای مردان و شب ها به صورت خصوصی )بود. شادترین زمان این حمام مربوط به زمان اختصاص عروس یا داماد و همراهان محسوب می شود، چون صدای ساز و نوا از حمام بلند ، شیرینی و شربت برقرار، موقع رفت و برگشتن عروس و دامادبه حمام: نوازندها با صدای دایره و ساز عروس و داماد و همراهانشان رامسرور می کردند .هزینه نگهداری سالیانه حمام توسط عموم مردم تامین می شد. کسان زیادی مدیریت حمام را به عهده داشتند که در اینجا نیازی به اوردن اسامی انها نیست . این حمام سال هاست مورد استفاده قرار نمی گیرد و مطالعه برای بهره برداری فرهنگی به طور سینه به سینه مطرح است.
امرار معاش مردم این روستا درگذشته از راه پرورش کرم ابریشم،سبد بافی،کوزه گری، شال بافی ، کشاورزی شامل زراعت ، باغداری و دامپروری تامین می شد ولی به دلیل تامین نشدن نیازهای خانواده بر اساس شرایط حاکم به کشور، تعداد زیادی از جوانان و سرپرست خانواده ها برای تامین معاش و کسب و کار به باکو ، ترکیه ، تفلیس ، قفقاز،آذربایجان و قره باغ مهاجرت یا مسافرت طولانی می کردند. این تردد ها به جز موضوع اقتصادی ، عاملی بود برای تعامل فرهنگی،دینی ،انتقال تخصص،غیره بین مردم روستا وشهرهای مورد مسافرت. امروزه نیز با مرور فرهنگ ها می توان به اثرات این تردد ها درفرهنگ ها، دوستی ها مشاهده نمود. اسامی351 نفر از این افراد ( از هفت محله)که در آن زمان معروف به غربت کشان بودند، توسط آقای محمد علی نقابی تهیه شده در جدول زیر می آید ولیکن ثبت مقیمین سایر کشور ها بویژه در روزگار جدید به به دلیل کثرت اسامی ، تحت مطالعه می باشد. با تغییرات انجام یافته در طول سال های متمادی ، امروزه راه تامین معیشت روستا به کشاورزی و باغداری جدید،فعالیت در امور علمی، صنعتی و تجاری و دولتی تبدیل شد که هرکدام جای سخن مفصلی می خواهد.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
